Ongeoorloofde
staatssteun?
Zo
op het eerste gezicht zou je denken dat Laarbeekse raadsleden wel heel breed
georiënteerd zijn. In de vergadering van de commissie Algemenen Zaken vroeg
Mevr van de Zanden zich af of er in
Laarbeek mogelijk sprake was van
ongeoorloofde staatssteun. Zij deed dit naar aanleiding van het college-voorspel om de grondprijs voor sociale woningbouw met 15% te verlagen voor huurders
in de inkomenscategorie van € 34.000 tot €43.000 .
Er
worden in de Laarbeekse raadszaal wel vaker zware woorden gebruikt zonder dat
de sprekers een goed beeld hebben van de betekenis van de terminologie die zij
gebruiken. Staatsteun of – in dit geval- gemeentelijke steun – is niet
geoorloofd als door deze steun de concurrentieverhoudingen verstoord worden.
Wanneer
is er sprake van ongeoorloofde of verboden staatssteun? Hiervoor zijn EU-regels
opgesteld. Volgens de EU is er kort gezegd een ruime en een 'enge'
benadering. Wil sprake zijn van verboden staatssteun dan moet voldaan zijn aan
de volgende cumulatieve voorwaarden:
(1) steunmaatregelen van EU-lidstaten,
(2) in welke vorm dan ook met staatsmiddelen
bekostigd (zoals subsidies of belastingkortingen),
(3) die de mededinging door begunstiging van
bepaalde ondernemingen of bepaalde producties ("selectiviteit"),
(4) vervalsen of dreigen te vervalsen,
(5) voor zover deze steun het handelsverkeer tussen
de EU-lidstaten ongunstig beïnvloedt.
Bij de ruime benadering zijn de eerste drie
voorwaarden voldoende om te spreken van staatssteun. Bij de 'enge' benadering
moet aan alle vijf voorwaarden zijn voldaan. Pas wanneer wordt voldaan aan de
criteria en de staatssteun niet is aangemeld bij de Europese Commissie, is
sprake van ongeoorloofde staatssteun.
Ongeoorloofde
staatssteun leidt tot concurrentieverstoring binnen de EU en zet de Europese
Commissie dan ook aan tot actie om druk uit te oefenen op landen en bedrijven
om zich aan de EU-staatssteunregels te houden
Staatssteun
kan vrij gemakkelijk de praktijk van alledag raken. Bijvoorbeeld een gemeente
die een goedkope financiering aanbiedt om een voetbalclub overeind te houden.
Dat kan leiden tot oneerlijke concurrentie en in het meest ongunstige geval
ongeoorloofde staatsteun. De onderbelichte risico's van verboden staatssteun
zijn uiteindelijk voor bedrijven die bij ongeoorloofde afspraken alles moeten
terugbetalen, want als dit niet gebeurt is dat wederom staatssteun.
Is er nu in het Laarbeekse geval
sprake van staatssteun? Geenszins. Zelfs de suggestie van staatssteun oproepen,
is op zich al ridicuul. Gemeenten die eigenaar van bouwgrond zijn, stellen per
raadsbesluit de verkoopprijs vast. Deze kan hoog of laag zijn. De gemeente is
hier autonoom in. Deze grondprijs geldt voor iedere koper. De gemeente kan om
haar motiverende redenen de hoogte van de grondprijs variëren en verschil maken
naar doelgroepen. Dit is nu precies wat de gemeente Laarbeek wil gaan doen. En
ook al eerder deed om sociale woningbouw te bevorderen. Hier was en is niets
mis mee. Het is geen concurrentievervalsing, de grondprijs voor sociale
woningbouw geldt voor iedere aspirant bouwontwikkelaar zonder onderscheid. Het
is de bevoegdheid van een gemeente om dit zo te regelen en op deze manier te
voldoen aan haar wettelijk taak om te zorgen voor voldoende sociale woningbouw.
Er werd dus zo maar weer iets
geroepen.
