Verdwijning van de
middenklasse.
In zijn 'State of the Union' sprak president Obama deze
maand onder meer over armoede en het steeds meer verdwijnen van de Amerikaanse
droom van sociale stijging, het bekende beeld van de krantenjongen die
miljardair werd. De sociale stijging was mogelijk door hard te werken zuinig te
leven en de beschikbaarheid van voldoende banen. Als gevolg hiervan ontstond
een krachtige middenklasse. Nu staan we op een keerpunt. De sociale stijging
verandert door het wegvallen van deze banen in een sociale daling. Over deze
sociale daling is al veel geschreven. Vaak alarmerend, omdat we terug dreigen
te vallen in een tweedeling. Rijk tegen arm. Heel recent schreef Martin Sommer
in de Volkskrant hierover een heel interessant artikel. Ik ontleen er het
volgende aan:
“ Enige tijd geleden stond
er een onthutsend stuk in The Economist. De technologische kwantumsprong waarin
wij ons bevinden, is bezig een werkgelegenheidsravage aan te richten. Eerst is
vrijwel alle industriële arbeid verdwenen. Nu is de middenklasse aan de beurt.
De mogelijkheden van het internet - 'big data' - groeien razend snel, net als
die van de robotisering. De ambtenarij, tot nu toe redelijk gespaard in de
crisis, gaat een geweldige knauw krijgen. Het secretariaat, bodediensten,
archieffuncties, maar ook thuiszorg, banken en verzekeringen, ze zullen worden
gedecimeerd.
Volgens onderzoek van de
Universiteit van Oxford is liefst 47 procent van alle banen kwetsbaar voor
nieuwe technologie. Ook economen worden het slachtoffer, accountants, juristen
en zelfs journalisten. Niet alleen in de Britse pers, ook in Nederland luidt de
noodklok. Helemaal nieuw is dat niet. PvdA-politicus Thijs Wöltgens schreef
kort voor zijn overlijden in 2008 een geruchtmakend artikel over het einde van
de middenklasse. Hij zag in Duitsland en Frankrijk banen wegzakken die voorheen
een fatsoenlijk gezinsinkomen opleverden, van postbode tot buschauffeur.
Wöltgens wees de liberalisering en globalisering aan als oorzaken, in strijd
met de klassieke economische theorie van Ricardo dat meer handel alleen maar
meer welvaart kan opleveren. Net als Obama nu, zag hij het einde van de sociale
stijging.”
Nog niet zo lang geleden
verscheen een studie de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. De WRR
had de studie “Naar een lerende economie ” als titel mee geven. Binnenkort gaat de Tweede Kamer dit rapport bespreken.
Ik ben benieuwd wat er uitkomt. Ik ben het met Martin Sommer eens dat het meest
verontrustende is dat de oplossing ontbreekt. Wat cynisch schrijft hij:
“Zowel The Economist als de
WRR suggereert onderwijs, hét klassieke voertuig van sociale stijging.
Onderwijspartij D66 lijkt gelijk te krijgen; in een meritocratische samenleving
moet je kansen bieden en kansen grijpen. Maar de WRR stelt zelf al vast dat
daaraan haken en ogen zitten. Straks heeft 55 procent van de jongeren hoger onderwijs
genoten. Wat moeten al die mensen? In de VS rijden al gepromoveerde
taxichauffeurs rond. Diploma-inflatie heet dat.”
Voor reactie mail naar wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 065367185
