De nieuwe rol van de raad
De media hebben er de mond van vol:
raadsleden kunnen hun taak niet aan. De onderwerpen gaan hen boven de pet, zij
zijn onvoldoende geëquipeerd en missen de benodigde know how. Zo lezen we in
allerlei soorten bewoordingen. Met name hebben zij weinig invloed op de samenwerkingsverbanden.
Alexander Plechtold spreekt zelf over een democratisch gevaar bij met name
kleine gemeenten. De VNG heeft zelfs een ambassadeur gemeentelijke
samenwerkingsverbanden aangesteld. Zitten raadsleden er inderdaad voor spek en
bonen bij?
Ik denk dat het wel meevalt. Er zijn nog
steeds raadsleden die veel tijd en energie steken in het op hoofdlijnen
controleren van de colleges van B en W en die zo goed als het kan ook de
samenwerkingsverbanden nauwlettend in het oog houden. Dit betekent echter niet
dat er geen problemen zijn. De wereld is na Thorbecke die ons de gemeentewet
gaf, heel erg veel veranderd. Het ligt niet voor de hand om aan te nemen dat
het systeem van Thorbecke eeuwigheidswaarde heeft. Gemeenteraadsleden en
burgers halen af. Vraag is hoe laten we de lokale democratie aansluiten bij de
wensen van de burgers. Het huidige systeem doet dit niet meer of in ieder geval
in onvoldoende mate.
De maatschappij is ondertussen geëvolueerd
naar een netwerksamenleving. Ook het gemeentelijke bestuurssysteem zal zich
moeten aanpassen. Hierbij moeten we naar een systeem, waar de burgers niet op
afstand staan, maar een actieve rol spelen in het lokale bestuur. Maar hoe?
Allerlei oplossingen worden voorgesteld. Heel
veel uniformiteit zit er nog niet in. Soms zijn ze zelfs ook contrair. Sijbon
en de zijnen stellen voor na 19 maart geen dichtgetimmerde collegeakkoorden te
gaan maken, waarin alles tot op de millimeter voor de komende vier jaren is
dichtgetimmerd; hun advies: “ Maak liever afspraken die kunnen dienen als basis
voor een proces waarbij het bestuur optreedt als procesbewaker, aanjager,
verbinder, benoemer. Burgers, maatschappelijke organisaties en politici kunnen
dan samen optrekken. ” Heel somber is Douwe Jan Elzingsa. Hij ziet de gemeenten
steeds meer de uitvoeringskantoren van de landelijke overheid. Voor hem is het
behoud van de gemeentelijke autonomie essentieel. Het meest ver gaat Peter
Castenmiller. Hij zou raadstaken meer over willen laten aan goed opgeleide,
goed geïnformeerde burgers, al dan niet in samenwerking met maatschappelijke
organisaties en de professionele, ambtelijke organisatie. De raad zou dan meer
als procesbewaker kunnen fungeren die de ambities formuleert en de kwaliteit
van het democratisch proces bewaakt. In de lijn van Castenmiller denkt ook Piet
van Mourik. Zie hiervoor http://bit.ly/1eTV5J3
Wie het weet, mag het zeggen. Ik hoop dat de
Laarbeekse raad deze fundamentele discussie snel oppakt. Voor mij moeten ook
wij in de richting van meer betrokkenheid van burgers en de raad als
procesbegeleider. Democratie in de 21e eeuw noem ik dit.
Voor reactie mail naar wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 065367185
