Eén sociaal domein?
Een dezer dagen heeft de Transitiecommissie Sociaal
Domein ( TSD) haar vierde rapportage aangeboden aan minister Ronald PLasterk
van Binnenlandse Zaken. Belangrijkste conclusie uit de rapportage was dat het
nog niet gelukt is om tot een sociaal domein te komen. Het proces van ontkokering en integraliteit verloopt te traag waardoor
de beloften van de decentralisaties niet waargemaakt kunnen worden.
De drie decentralisaties (Werk, Zorg, Jeugd) moeten resulteren in een integrale aanpak. Maar dit proces is , zo concludeert de Transitiecommissie, nog niet goed op gang gekomen. Want het integraal aanpakken van de opgaven in het sociaal domein gebeurt nog in onvoldoende mate. Gemeenten zijn hier wel mee bezig. Ze zitten midden in het proces om verbindingen te leggen, ruimte daarvoor af te tasten en om logische verbanden aan te brengen. Dit proces mag niet tegengewerkt worden door evaluaties op deelterreinen door de agenda’s in de Tweede Kamer, aldus de commissie.
Want zaken die bij de
centrale overheid spelen, bemoeilijken en vertragen het proces binnen
gemeenten. De drie nieuwe wetten (Wmo2015, Jeugdwet en Participatiewet) worden
los van elkaar geëvalueerd en de aanpak van schulden blijft hangen tussen
verschillende ministeries en andere instanties als de belastingdienst. De TSD
roept daarom op om ook op rijksniveau meer aandacht te organiseren voor de
gevolgen van de decentralisaties. ‘Er is één sociaal domein! Handel daarnaar’,
staat er in de vierde rapportage.
De commissie maakt zich vooral zorgen over mensen die in de schulden zitten. Bijna één op de vijf Nederlandse huishoudens heeft of krijgt hiermee te maken. Van alle zorgvragen die wijkteams krijgen, speelt in 80 procent schuldenproblematiek een rol. De TSD roept daarom het rijk op om te komen tot een landelijk systeem van vroegsignalering. De staatssecretaris van SZW zou samen met Financiën (verantwoordelijk voor de Belastingdienst), Veiligheid (Incassobureaus) VWS (Zorgverzekeraars) UWV en SVB zo’n systeem moeten ontwikkelen om te komen tot meer samenhangende afspraken en een gezamenlijke aanpak.
Met betrekking tot het toezicht op het sociaal domein benadrukt de TSD de rol van de gemeenteraad die tot nu toe onvoldoende is ingevuld. De raad, en niet de rijksinspecties, moet er met inbreng van burgers en professionals op toezien dat de gemeente goede zorg en ondersteuning levert. Dat vraagt om een heldere opdrachtformulering voor gemeentelijke rekenkamers en om aandacht voor de opzet en inrichting van informatie- en controleprocessen, die meer dan nu gericht moeten zijn op maatschappelijke opbrengsten voor burgers en de kwaliteit ervan. De commissie roept gemeenten daarom op de lokale rekenkamer goed in te richten, heldere opdrachten te geven en te ondersteunen.
De commissie maakt zich vooral zorgen over mensen die in de schulden zitten. Bijna één op de vijf Nederlandse huishoudens heeft of krijgt hiermee te maken. Van alle zorgvragen die wijkteams krijgen, speelt in 80 procent schuldenproblematiek een rol. De TSD roept daarom het rijk op om te komen tot een landelijk systeem van vroegsignalering. De staatssecretaris van SZW zou samen met Financiën (verantwoordelijk voor de Belastingdienst), Veiligheid (Incassobureaus) VWS (Zorgverzekeraars) UWV en SVB zo’n systeem moeten ontwikkelen om te komen tot meer samenhangende afspraken en een gezamenlijke aanpak.
Met betrekking tot het toezicht op het sociaal domein benadrukt de TSD de rol van de gemeenteraad die tot nu toe onvoldoende is ingevuld. De raad, en niet de rijksinspecties, moet er met inbreng van burgers en professionals op toezien dat de gemeente goede zorg en ondersteuning levert. Dat vraagt om een heldere opdrachtformulering voor gemeentelijke rekenkamers en om aandacht voor de opzet en inrichting van informatie- en controleprocessen, die meer dan nu gericht moeten zijn op maatschappelijke opbrengsten voor burgers en de kwaliteit ervan. De commissie roept gemeenten daarom op de lokale rekenkamer goed in te richten, heldere opdrachten te geven en te ondersteunen.
Dit laatste is natuurlijk
voor Laarbeek wel actueel, nu we samen met Gemert-Bakel een nieuwe
Rekenkamercommissie krijgen. Ook zou de Rekenkamercommissie eens indringend
moeten kijken naar de uitgaven van de gemeenten op het sociale terrein. Mij
heeft het in ieder geval verbaasd dat de gemeente Laarbeek overhoudt op het
sociale budget. De uitgaven die via Peel 6.1. gedaan zijn liggen lager dan
verwacht. Dit roept de vraag op of er niet te hard bezuinigd is? Meer dan
strikt noodzakelijk. Dit is natuurlijk onacceptabel en moet tot op de bodem
uitgezocht worden.
