Transitie

Het redactionele commentaar in het ED van afgelopen maandag loog er niet om. Onder de kop Slachtoffers van zorg-chaos schreef de krant het volgende:

“ En zo werd het dan begin januari, het moment waarop de langverwachte decentralisatie van de zorg van start ging. Vanaf nu zijn gemeenten verantwoordelijk voor een groot deel van de langdurige zorg en maatschappelijke opvang voor ouderen en kwetsbaren. Dat die decentralisatie onder grote tijdsdruk doorgevoerd wordt, is al langer duidelijk.

De komende weken zal duidelijk worden hoe groot de spaanders zijn. De eerste tekenen zijn onheilspellend: uit een enquête van ouderenorganisatie ANBO, gehouden tussen 18 december en 1 januari, blijkt dat slechts een kwart van de ouderen al een gesprek met de gemeentelijke ambtenaar heeft gehad over zijn zorg. Ergo: driekwart weet nog niet waar hij aan toe is.

Natuurlijk valt bij grote bestuurlijke operaties nooit te voorkomen dat het links en rechts wat schuurt. Maar de gang van zaken rond de decentralisatie van de zorg komt dicht in de buurt van bestuurlijk onfatsoen. Gemeenten hebben nauwelijks tijd gekregen om zich voor te bereiden op hun nieuwe taak, mensen die van de zorg afhankelijk zijn al helemaal niet. Het kabinet – de verantwoordelijkheid voor deze operatie gaat verder dan staatssecretaris Van Rijn en minister Schippers – had tijdig voor uitstel moeten kiezen om te zorgen voor een zorgvuldige invoering. Nu is het kunst- en vliegwerk geworden, waarvan nota bene kwetsbare burgers slachtoffer worden.

 Maar Den Haag wilde het huishoudboekje op orde hebben en had haast om de dure zorgdossiers over de schutting van de gemeenten te gooien.

Oud-wethouder Don van Eindhoven voorspelde al dat er in 2018 een parlementaire enquête komt naar de decentralisatie van de zorg. Daar zou hij best eens gelijk in kunnen hebben, maar op de hoofdconclusie daaruit valt al een voorschot te nemen: de invoering is overhaast geweest. De komende maanden blijkt hoe groot de schade is. 

De decentralisatie van de zorg riekt naar bestuurlijk onfatsoen ”

Een terecht commentaar vrees ik

Voor reactie wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 0653627185

 Kerstmis 2014

                                                           

                                                                   Zalig Kerstmis

voor iedereen

Voor reactie wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 0653627185

Even geen weblog.

De eerstvolgende zal op 2 januari a.s. verschijnen.

 Weer bijna een jaar voorbij.

Dit wordt de laatste aflevering van deze weblog in dit jaar. Direct na Nieuwjaar zal ik de draad weer oppakken. Het is dus tijd voor een korte terugblik op het jaar 2014.

Het was een bewogen jaar,zowel mondiaal als landelijk maar ook plaatselijk. Over het plaatselijke gebeuren in en rond Laarbeek gaat het vooral in deze weblog.

Wie eind vorig jaar beweerd zou hebben dat Laarbeek eind 2014 een burgemeester zou hebben die tijdelijk teruggetreden was en een waarnemend  burgemeester die stevig optreedt, zou voor gek zijn versleten. Hetzelfde zou gezegd worden van wie voorspeld zou hebben dat pater Arie Wester in Lieshout het veld moest ruimen. Zo vreemd kan het lopen.

In maart is Laarbeek naar de stembus gegaan om een nieuwe gemeenteraad te kiezen. De grote winnaar van deze verkiezingen, PNL, overspeelde zijn hand bij de collegeonderhandelingen en kwam in de oppositie terecht. Vier partijen vormden een nieuw college van B en W. De voorspelde rampspoed bleef echter uit; het nieuwe college zit er nog steeds en presteert beter dan menigeen heeft verwacht. PNL  voert een stevige oppositie, maar kan nog steeds geen potten breken. De fronten blijven gesloten. Hierdoor verhardt het politieke klimaat.

Wat 2015 gaat brengen, is zeer ongewis. Zeker is wel dat de uitvoering van de drie grote transities de gemoederen zullen blijven bezig houden. Er komen zoveel nieuwe taken op de gemeenten af dat het hier en daar wel fout moet lopen. Laten we hopen dat Laarbeek dit bespaart blijft.

Voor mij staat als een paal boven  water dat de decentralisatie onvermijdelijk zal leiden tot een veel principiëlere stellingname in de raad. De transities en decentralisaties snijden er bij de burgers diep in. Als participatie niet meer is als een ander woord voor bezuinigingen, moet het wel misgaan. We zullen met zijn allen moeten werken aan het ontstaan van een betrokken samenleving die mensen weer eigenaar van hun omgeving maakt.

Ik weet dat dit laatste een CDA-opvatting is, maar toch o zo waar. We zullen het pragmatisme moeten loslaten en moeten gaan voor een betrokken samenleving, ook in Laarbeek.

Ik wens de raadsleden die dit moeten gaan entameren veel sterkte en inzicht in het komende jaar bij de principiële debatten  die ongetwijfeld gaan komen. Ik hoop dat de Laarbeekse raad de kracht en kunde heeft  om dit tot een goed eind te brengen.

Voor reactie wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 0653627185

 Een zwaar eenzijdig standpunt van PNL

PNL keerde zich fel tegen de nieuwe overeenkomst tussen de Woningstichting en de gemeente. In eerste instantie deed PNL dat in het ED en vervolgens in de raadsvergadering. Op zich is er niets mis mee als een partij en raadsleden een collegevoorstel  kritisch tegen het licht houdt. Daarvoor zijn ze ook gekozen, zou je kunnen zeggen. De manier waarop de PNL dat deed, werd echter gekenmerkt door een grote mate van eenzijdigheid.

In de eerste reactie in het ED had PNL al laten weten dat zij niet kon instemmen met het openbreken van de overeenkomst. De gemeente had een rechtsgeldige overeenkomst met de Woningstichting. Deze had de overeenkomst maar uit te voeren. In de raadsvergadering herhaalde PNL dit standpunt en probeerde de fractie behandeling van het voorstel uit te stellen tot een latere datum. Dit lukte niet. PNL stemde uiteindelijk na een behandeling die ander halfuur duurde, tegen het voorstel.

Wat opviel was dat PNL rücksichtslos bleef vasthouden aan de uitvoering van de overeenkomst van 2011; alsof er sinds 2011 niets gebeurd was in corporatieland. PNL nam alvast een voorschot op de reserves van Wocom, de nieuwe partner van de Laarbeekse Woningstichting na 1 jan 2015. Die zouden volgens PNL  groot genoeg zijn om de risico’s te dekken. Dit laatste is natuurlijk een aanname die nergens op gebaseerd is.

Opvallend was dat PNL geen enkel oog wenste te hebben voor de risico’s voor de gemeente en de gevolgen  van een eventuele langdurige gerechtelijke procedure. PNL ging hier geheel aan voorbij onder mom van contract is contract. Heel eenzijdig dus.

Wat in de discussie niet ter sprake kwam, was de last die de huurders zullen moeten opbrengen. De met de Woningstichting overeengekomen vergoeding van 2,3 miljoen die de stichting aan de gemeente gaat betalen – en waar voor de Woningstichting niets tegenover staat aan inkomsten – zullen door de huurders moeten worden opgebracht. Zij zijn de echte verliezers door de verkeerde inschattingen van de bestuurders die geacht worden voor hun belangen op te komen. De huurders zijn zelfs dubbel de klos: zij gaan de schadeloosstelling betalen als huurder van de Woningstichting èn als inwoner van Laarbeek voor het gat dat geslagen is in  de financiering van de voorzieningenclusters. Ook moeten zij aan meebetalen.

Dit verhaal krijgt zeker nog een staartje.

Voor reactie wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 0653627185

Het ongelijk van Ronnes en de afgang van Brouwers.

Waarnemend burgemeester Frans Rommes blijft verbazen. Als raadsvoorzitter houdt hij de raadsleden kort.  Uitweidingen vallen slecht bij hem. Hij houdt de raadsleden aan het agendapunt. Vragen horen bij hem thuis in de commissies; herhaling van zetten staat hij niet toe. In de raad moet het volgens hem gaan om het politieke debat over de voorstellen die op de agenda staan. Natuurlijk is dit op zich een mooi streven. In de laatste raadsvergadering greep hij steevast in. Overigens m.i. zonder veel resultaat. Voor een raadsdebat is meer nodig dan zich alleen maar aan de regeltjes houden. Belangrijk wordt dan vooral de inhoud en de mate waarin partijen van elkaar verschillen en de oprechte overtuiging hebben anderen van hun gelijk te willen overtuigen.

Directe aanleiding voor de stellingname van de wnd burgemeester was het betoog van T. Brouwers bij de behandeling de verordeningen in het kader van de Participatiewet. Zijn verhaal was inderdaad wel wat warrig, maar om nu te zeggen dat het geen betrekking had op het onderwerp, was m.i.  wel wat kort door de bocht. Jammer dat Brouwers er geen weerwoord op had; hij stopte maar met zijn verhaal. Dat was jammer,want over de transities en de inpassing van de verordeningen is van alles te zeggen. Zo bereikte de wnd voorzitter het tegendeel van wat hem voor ogen stond: het entameren van het politieke debat in de raad.

Ronnes wil geen herhaling van de commissievergaderingen in de raad. Technische vragen horen volgens hem in  de commissies thuis. Het politieke debat moet in de raad plaatsvinden. Op zich heeft hij daar gelijk in .Het is ook een mooi streven. Alleen het is niet de voorzitter die gaat over de inhoud van het politieke debat .Het zijn de politieke partijen die dit bepalen. De voorzitter ziet alleen toe op een ordentelijke verloop. De burgemeester moet zich als voorzitter op dit punt bescheiden en terughoudend opstellen en zich van inhoudelijke opmerkingen onthouden.

Er kunnen verschillende redenen voor een commissie zijn om een stuk tot bespreekstuk te bestempelen. Zo kan een commissie een agendapunt te belangrijk vinden  om het als hamerstuk af te doen. Het kan ook zijn dat de commissie verschillend denkt over het onderwerp. Het is dan aan de fracties in de raad om hun eigen invulling van  de behandeling in de raad  te bepalen. De voorzitter heeft dit te accepteren. De Laarbeekse raadsvoorzitter lijkt hierin een stem te willen hebben. Ten onrechte. De raad gaat over haar eigen agenda, niet de voorzitter.

In de raadsvergadering is besloten dit punt te agenderen voor de vergadering van het presidium. Ook dit is niet geheel juist. Het presidium dit onderwerp niet inhoudelijk bespreken. Het is aan de commissie algemene zaken en de raad zelf om de ” gedragregels ” af te spreken. De voorzitter moet er vervolgens over waken dat de raadsleden zich  aan de gemaakte afspraken houden. Zonder het debat dood te slaan.

 Voor reactie wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 0653627185

Een conservatieve natie

Eigenlijk zijn we op de keeper beschouwd  een erg conservatieve natie geworden. We roepen weliswaar voortdurend om vernieuwing en innovatie. Als het vernieuwing betreft die ons persoonlijk raakt in de eigen leefwereld, roepen we moord en brand en zien we allerlei beren op de weg. Innovatie kan en mag als het beperkt blijft tot de technische sfeer. Als het dichterbij ons komt, zetten we rug krom en gaan we meteen in  de verdediging. Het maakt niet uit of het gaat om veranderingen in de zorg,hervorming van het belastingstelsel, gemeentelijke herindeling enz. Iedere keer weer schieten we de afweerreactie.

Angst voor het nieuwe overheerst. Met als gevolg dat het bijna onmogelijk wordt veranderingen door te voeren. We willen het liefst alles bij het oude vertrouwde laten en realiseren ons veel te weinig dat de wereld om ons heen in een razend tempo verandert. Zo snel dat het lijkt alsof  de veranderingen ons ontgaan.

De wereld wordt voor ons ook onherkenbaar. Vaste waarden verdwijnen. De herkenbare samenleving met een piramidestructuur brokkelt in snel tempo af en maakt plaats voor een netwerksamenleving  die veel veelvormiger en stukken fluider van structuur is dan wat we gewend zijn. We werken op verschillende levels zonder dat we daar ons altijd van bewust zijn. Het horizontalisme vervangt het verticalisme. Zolang het ons niet raakt in de privésfeer vinden we dat goed. Als het te dicht bij ons komt zetten we stekels op.

Landen vervagen; regio’s worden belangrijker. Economische en politieke zwaartepunten verschuiven. Een nieuwe wereldorde ontwikkelt zich. Het overkomt ons. We hebben niet het gevoel dat wij in Europa – de oude wereld – hier iets aan kunnen veranderen. Het gebeurt ons. Bijna apathisch kijken we toe. Het doet mij denken aan  de geestestoestand die we kennen uit de wederwaardigheden van de wereldrijken van weleer die ineen schrompelden en hun macht en invloedssfeer verloren. Evenals in deze wereldrijken toen ontbreekt het nu ons aan élan!

Voor reactie wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 0653627185

Meerschaligheid

Toeval of niet. Ik kwam vandaag twee artikelen tegen waarin gesproken werd over gemeentelijke herindeling. Vanmorgen las ik dat een aantal partijen in de Eindhovense gemeenteraad de Metropool Regio Eindhoven niet als een eindpunt beschouwen. De Eindhovense oppositiepartijen zoals Het Ouderen Appèl en de VVD beschouwen de MRE als een tijdelijk vehikel. Het zou in hun ogen een tussenstap moeten zijn op weg naar een forse gemeentelijke herindeling. In deze regio zou een grote gemeente gevormd moeten worden die qua omvang een even grote vinger in de pap kan hebben als Amsterdam en Rotterdam.

Poeh, denk je dan. Dit is nogal wat. Geen wonder dat wethouder Staf Depla meteen waarschuwde voor overdreven verwachtingen. Als Eindhoven zelf deze discussie opstart, is dat voor velen verdacht: “ Wij worden dan gezien als de grote broer die de kleintjes wil opeten.” Zo waarschuwde hij. Depla herinnerde zich waarschijnlijk de in dit opzicht wijze woorden van burgemeester van Gijzel dat Eindhoven op dit punt niet het initiatief moest nemen. Het moest van hem van onderop komen. Een Eindhovens initiatief zou volgens hem altijd averechts werken. Ik denk dat van Gijzel gelijk heeft.

Anderzijds zegt het gegeven dat juist op dit moment de discussie in Eindhoven aangezwengeld wordt, ook wel iets over de twijfels die er in de regio bestaan over de MRE. Deze nieuwe organisatie is beslist niet de oplossing voor de problemen van de regio. Daarvoor is ze een te afgeslankte opvolgster van het SRE. Tegenstanders  van een gemeentelijke herindeling, die denken met deze nieuwe MRE het spook van de herindeling uitgebannen te hebben, zouden zich wel eens deerlijk kunnen vergissen. Een zwakke, ondemocratische MRE zwengelt juist de discussie over een grootschalige herindeling aan. De discussie in Eindhoven geeft dit aan.

Het tweede artikel dat ik vandaag over herindeling las, ging uit van een geheel ander uitgangspunt. Het betreft een artikel van Jantine Kriens , de directeur van de VNG, over meerschaligheid als ideale schaal. Zij wees erop dat per 1 januari 2015 het aantal gemeenten onder de 400-grens zakt. Er zijn dan nog maar 393 gemeenten. De herindelingsdiscussie in Nederland staat vaak los van de inhoud.  En dat terwijl het juist de inhoud is die het noodzakelijk maakt dat we blijven kijken of we nog op de juiste schaal opereren. En het is ook juist de inhoud die ervoor zorgt dat daar volgens Kriens geen eenduidig antwoord op te geven is. Zij concludeert: 

 `Als je vanuit de inhoud kijkt naar wat de beste schaalgrootte is, dan zie je dat er helemaal niet zoiets is als ‘de ideale gemeentegrootte’. Als je vanuit de inhoud discussieert over schaal, dan leidt dat niet tot polarisatie maar tot een besef dat je dan altijd uitkomt op meerschaligheid. Dan kan de conclusie zijn dat het beter is om het bestuur dichtbij te houden en op andere fronten met buurgemeenten op te trekken in regionale samenwerkingsverbanden of zelfs over te gaan tot een ambtelijke fusie.
 

Zo lang er gemeenten zijn, zullen er herindelingen zijn. Maar onze veranderende maatschappij vraagt dat we daar met een andere blik naar kijken. Als je vanuit de inhoud kijkt, dan kan het niet anders dan dat onze netwerksamenleving consequenties heeft voor hoe gemeenten hun bestuur en hun ambtelijk apparaat organiseren. Vanuit de inhoud ben ik dan ook nieuwsgierig naar de herindelingen en ambtelijke fusies die nog in het verschiet liggen.`

Er zijn verschillende vormen mogelijk. Meer alternatieven dus dan wat in Eindhoven aangegeven wordt. Meerschaligheid is een oplossing die in de discussie meegenomen moet worden. Meerschaligheid is op zich een wat vreemde term. Ik pak het op als gelijktijdige samenwerking op verschillende niveaus.

Voor reactie wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 0653627185