Verandering
De wereld verandert in snel tempo.
Het is een proces dat steeds verder en vooral sneller voortschrijdt. Niemand
ontkomt er aan. Op de meest onvoorstelbare momenten wordt je ermee
geconfronteerd. Soms heb je het gevoel dat je verdwaald bent en dat je in een
volkomen onbekende wereld terecht bent gekomen. Een moment niet opletten en de
wereld is een totaal andere.
Niet iedereen kan hier evengoed mee
omgaan. In het algemeen kunnen jongeren hier beter mee overweg dan ouderen.
Sommige ouderen dreigen de grip op hun wereld te verliezen, zo snel gaan de
veranderingen. Geen wonder dat het mensen bang maakt.
Het zijn overigens niet alleen maar
technische veranderingen die ons parten spelen. Er is veel meer aan de hand. We
zitten volop in een reusachtige cultuurverandering en zijn hard op weg naar een
ander tijdperk. Naar een tijdperk van veranderingen in de woorden van
veranderingsprofessor Jan Rotmans uit Rotterdam.
Dit maakt mensen bang. De eigen oude
vertrouwde wereld verdwijnt in rap tempo. En wat er voor in de plaats komt,
beangstigt ons, ook al omdat we niet goed weten hoe we er mee moeten omgaan. We
moeten de nieuwe wereld kunnen accepteren . En dat schijnt voor velen moeilijk
te zijn.
Wij Nederlanders zijn denken
dat we als samenleving voorop lopen. Het gedogen van softdrugs, het
homohuwelijk, de euthanasie, de Derde Weg, de klapschaats; het gebeurde het eerst bij ons en vervolgens keek de rest
van de wereld het van ons af. Dat denken we alsook dat wij n als kleine landje
vooral van betekenis omdat wij aan de rest van de wereld laten zien waar het
naartoe gaat. Dit is allang niet meer zo. De laatste jaren is de klad gekomen in onze voorbeeldfunctie.
Veel andere landen hebben hun omgang met softdrugs, homo’s, en ondraaglijk
lijden intussen veranderd, en er is weinig meer dat voldoet aan ons zelfbeeld
van sociaal-culturele voortrekker van de wereld, van gidsland voor andere
naties.
Sinds de
Pim-Fortuinrevolutie is Nederland een tamelijk nukkige, in zichzelf gekeerde
samenleving geworden, zonder zelfvertrouwen en daadkracht.
Veel Nederlanders
blijven volharden in het geloof dat Nederland nog steeds de voorhoede van de
wereld is. Het verzuurde navelstaren en de omarming van de populistische agenda
door de politieke mainstream is simpelweg de nieuwe toekomst geworden die door anderen zal worden
nagevolgd. Overal wordt bevestiging gezocht dat het in andere landen dezelfde
kant opgaat als bij ons. In de 21ste eeuw zal iedere samenleving zo zuur worden als de onze.
In deze zure
samenleving zullen we moeten leven. Wij zullen er onze draai in moeten vinden
of we willen of niet. Hopelijk gaat het niet zover als Einstein dacht. Eens zei
hij niet wist met welke wapenen de derde wereldoorlog uitgevochten zou worden.
Wel wist hij – zo zei hij – was dat de vierde wereldoorlog weer beslist zou
worden met vuisten en bijlen.
