Integriteit: de grootste valfactor voor wethouders
Het
onderstaande ontleen ik aan Binnenlands Bestuur.
In de eerste helft van 2015 zijn
er 33 wethouders na een politiek conflict of vertrouwensbreuk ten val gekomen.
Een van de belangrijkste politieke valfactoren in de collegeperiode 2014-2018
blijft integriteit. Verstoorde coalitieverhoudingen is een tweede belangrijke
valfactor. Sinds de verkiezingen van maart vorig jaar vertrokken in totaal 141
wethouders.
Dit blijkt uit het wethouderonderzoek
2015, dat op verzoek van Binnenlands Bestuur is uitgevoerd door de Collegetafel. De cijfers wijzen op een
voortzettende trend dat de wethouder in de huidige collegeperiode minder snel
wordt weggestuurd dan na de raadsverkiezingen van 2002, 2006, 2010.
Van het pluche
In de afgelopen zes maanden gingen
acht wethouders vanwege een echte of vermeende integriteitskwestie tijdelijk of
definitief van het pluche in Berkelland, Bloemendaal, Buren, Den Helder,
Dronten en drie wethouders in Montfoort. Wethouders kwamen slechts sporadisch
ten val vanwege andere bekende valfactoren als budgettaire fouten, zoals het
financieel uit de hand lopen van een project, of een gebrekkige
informatievoorziening.
Coalitiebreuk
Naast integriteit blijken
verstoorde coalitieverhoudingen een tweede belangrijke politieke valfactor voor
wethouders. Twintig wethouders gingen in de in de eerste helft van 2015
onderuit door een breuk in de coalitie in de gemeenten Baarn, Meerssen,
Menterwolde, Oude IJsselstreek, Nijkerk, Oisterwijk, Voerendaal en Westvoorne.
De aanleiding voor deze vertrouwensbreuken is divers, variërend van een gebrek
aan onderling vertrouwen tot een gebrek van vertrouwen in een van de fracties
en soms omdat die de overstap van voormalige oppositie- naar coalitiefractie
niet weten te maken.
Geen politiek gevecht
De drie nieuwe gedecentraliseerde
taken voor werk, zorg en participatie kostten geen enkele wethouder in de
eerste zes maanden van 2015 de politieke kop. Een mogelijke verklaring hiervoor
is dat in diverse gemeenten coalitie- en oppositiepartijen hebben afgesproken
dat uitvoering van de nieuwe taken voor de eigen inwoners belangrijker is dan
politieke gevechten-op-leven-en-dood over een meer linkse of meer rechtse
uitvoering van die nieuwe taken.
Gedeputeerde
Door een andere baan vertrokken 36
wethouders in de eerste zes maanden van dit jaar.
De hoofdreden voor een dergelijk
vertrek is een benoeming voor een andere politieke functie.
Wethouders blijven gewild als
gedeputeerde. Wethouders uit Amersfoort, Brunssum, Goes, Kerkrade en Venraij
zijn benoemd tot gedeputeerde in hun provincie. Vier jaar geleden zijn er na de
Statenverkiezingen van 2011 ook vijf wethouders benoemd tot gedeputeerde.
Burgemeesterschap
Het burgemeesterschap blijkt de
aantrekkelijkste nieuwe politieke functie voor een wethouder. In de afgelopen
zes maanden zijn zes wethouders tot burgemeester benoemd. Verder verdwenen
negen wethouders om persoonlijke redenen uit het college, bijvoorbeeld omdat
het wethoudersambt hen niet had gebracht wat ze er van hadden verwacht. Het
wethouderschap paste hen toch niet, zo bleek bij voorbeeld in Arnhem en
Appingedam.
Reden vertrek wethouders
|
Reden
vertrek
|
Eerste
helft 2015
|
Na GR* 2014
|
Totaal
|
|
Totaal
|
69
|
72
|
141
|
|
Politieke vertrouwensbreuk
|
33
|
18
|
51
|
|
Burgemeestersbenoeming
|
6
|
1
|
7
|
|
Andere politieke werkkring
|
10
|
0
|
10
|
|
Andere zakelijke werkkring
|
3
|
0
|
3
|
|
Persoonlijke redenen
|
9
|
6
|
15
|
|
Gezondheid
|
3
|
4
|
7
|
|
Overlijden
|
2
|
0
|
2
|
|
Interim (zwangerschapsverlof)
|
3
|
0
|
3
|
|
Herindeling
|
0
|
43
|
43
|
Bron:
De Collegetafel, kennisplatform voor het openbaar bestuur / *GR =
Gemeenteraadsverkiezingen
Politieke valpartijen in eerste 15 maanden na
raadsverkiezingen
|
Periode
|
Aantal
wethouders
|
|
2002-1e helft 2003
|
72
|
|
2006-1e helft 2007
|
71
|
|
2010-1e helft 2011
|
73
|
|
2014-1e helft 2015
|
51
|
Bron: De Collegetafel, kennisplatform voor het
openbaar bestuur.
Coalitiebreuken in eerste 1,5 jaar na
raadsverkiezingen
|
Jaar
|
Aantal
|
Jaar
|
Aantal
|
Totaal
|
|
2002
|
2
|
2003
|
9
|
11
|
|
2006
|
3
|
2007
|
8
|
11
|
|
2010
|
10
|
2011
|
20
|
30
|
|
2014
|
4
|
2015
|
9
|
13
|
Bron: De Collegetafel, kennisplatform voor het
openbaar bestuur.
Voor
reactie wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 0653627185
