De
beerput geopend
Het rapport van de
onderzoekscommissie naar de onveilige en intimiderende werkomgeving in Laarbeek
heeft de gemoederen deze week danig bezig gehouden. Terecht. Het rapport is als
een bom ingeslagen en is voor veel velen in en buiten de Laarbeekse politieke wereld
een eye opener. Laarbeek heeft zijn onschuld verloren. Het rapport ontraffelt
ragfijn en genadeloos een voor onmogelijk gehouden sinister machtsspel achter de coulissen en
binnen de muren van het college.
Het stinkt van alle kanten.
Het is voor Laarbeek een
ontluisterend rapport geworden. Het schijnbaar zo vredige Laarbeek was een illusie, een zorgvuldig geconstrueerd kunstmatige
wereld; achter de schone schijn ging een heel andere wereld schuil, waarin
vileine spelletjes gespeeld werden.
Het rapport spaart niemand:
burgemeester Ubachs niet die onvergeeflijke fouten maakte; wethouder Theodoor
Biemans niet die uit gekwetste trots wraak probeerde te nemen; wethouder Hans Vereijken
niet die het allemaal toeliet en de wethouders Briels en van Zeeland niet,die
op cruciale momenten de andere kant opkeken. Evenmin de gemeentesecretaris ,die
met de burgemeester niet door één deur kon; de raad van Laarbeek niet die het
voorstel van de overgrote meerderheid van de fractievoorzitters uiteindelijk niet
volgde; twee fractievoorzitters niet die op een cruciaal moment anders stemden
dan verwacht mocht worden. Zo ongeveer iedereen ligt onder vuur. Het rapport
geeft een reëel beeld van de situatie in Laarbeek. Enkele kleine foutjes in het
rapport veranderen het algemene beeld niet.
Het is natuurlijk erg verleidelijk om
de focus op de bestuurders en hun doen en laten te richten. Het zijn echter
niet meer dan de begeleidende randverschijnselen. De focus moet allereerst
gericht zijn op de hoofdzaak. Het rapport heeft dit helder en duidelijk
benoemd: de bestuurscultuur in Laarbeek heeft dit allemaal mogelijk gemaakt.
Deze zal dus moeten veranderen. Als dit voor iedereen helder is en een
oplossing voorhanden is, komt pas het moment voor het trekken van de
persoonlijke consequenties. Iedere betrokkene moet zich dan de vraag stellen:
kan ik in de gegeven omstandigheden nog verder?
Starten met het aanpakken van de
boosdoeners is de verkeerde weg. Eerst zullen vragen naar tevredenheid
beantwoord moeten worden als: hoe was
dit mogelijk? Hoe heeft dit kunnen gebeuren en waarom is het niet bespreekbaar
gemaakt? De gesloten en top down
bestuurscultuur zal omgebouwd moeten
worden naar een open en transparante
cultuur met daadwerkelijke betrokkenheid en bestuurlijke participatie van de
burgers van Laarbeek worden. Dit vergt tijd, consequent handelen en
volhardendheid. Dit gaat kruim kosten.
Er ligt voor de raad dus nog een hele
weg om te gaan. De raad heeft afgesproken in het openbaar geen reactie te geven
op het rapport en eerst het gesprek met de Commissaris van Koning af te
wachten. Dit strookt natuurlijk niet met de noodzaak tot openheid. Wel heeft de raad een persverklaring
uitgegeven. Aanstaande donderdag zal de raad zich in het openbaar uitspreken
over het rapport. De Commissaris Van de Koning heeft hier vrijdag j.l. met even
zoveel woorden op aangedrongen. Het gaat immers om meer dan integriteit. Het
gaat om de bestuurscultuur van Laarbeek .
Voor de begeleiding van dit proces
moet een deskundige van buiten aangetrokken worden, die over bewezen
capaciteiten beschikt. Het moet iemand met natuurlijk overwicht en gezag zijn.
Er moet immers nogal wat op de schop. Zonder een deskundige project manager van
buiten die vaker met dit bijltje gehakt heeft, zal dit niet kunnen. Dat dit een
paar centen gaat kosten, moge duidelijk en moet op de koop toe worden genomen.
Het is meer dan de moeite waard en eigenlijk pure noodzaak voor het
voortbestaan van Laarbeek. Zonder een totaal nieuwe start kan Laarbeek niet
verder.
Pas als
iedereen doordrongen is van de noodzaak
tot verandering, kan het noodzakelijke zuiveringsproces met succes worden
afgerond. De raad moet deze verantwoordelijkheid in eensgezindheid en zonder
gekissebis op zich nemen. De uitkomst zal bepalend zijn voor het voortbestaan
en de toekomst van Laarbeek. Het wordt de grootste test waarvoor Laarbeek komt
te staan. De door de raad uitgegeven persverklaring van vrijdag j.l. ademt m.i.
nog te veel een te timide grondhouding. De
raad moet juist nu het initiatief nemen en de lijnen uitzetten. De raad moet nu
bestuurskracht tonen en schoon schip maken; het college moet nu deemoedig
zwijgen.
