Opkomst bij verkiezingen
De gevestigde politieke
partijen hebben het lastig. Niet alleen in Nederland, maar in de gehele
Westerse wereld. Steeds minder mensen interesseren zich voor de politiek en
kunnen niet meer de energie opbrengen om zich daadwerkelijk voor een van de
gevestigde politieke partijen in te zetten. Leden haken af en nieuwe leden
melden zich nagenoeg niet meer aan. Het ledenbestand veroudert in snel tempo. Het
politieke elan is weg. Natuurlijk is dit een bedreiging van het voortbestaan
van het huidige democratische bestel.
Een aantal analisten
wijzen erop dat het huidige politieke bestel dateert van het midden van de 19e
eeuw en door de ontwikkelingen van de laatste tijd achterhaald is. Het liefst
zouden zij de representatieve democratie vervangen door een veel directer
systeem. Over de vorm en inhoud doen heel diverse ideeën de ronde.
Uitgekristalliseerd is dit proces nog lang niet. Eigenlijk staat het pas in de
kinderschoenen. Het is ook de vraag of de afschaffing van de representatieve
democratie wel de oplossing is die zoden aan de dijk zet en de problemen
oplost.
Ondertussen wordt op
verschillende fronten gewerkt aan verbeteringen. Zo biedt CDA-Brabant de
Brabantse afdelingen van de partij de mogelijkheid aan van een quickscan. Deze quickscan leidt tot een rapportage met een algemene
handreiking voor verbetering gericht op de zichtbaarheid, de interne cultuur,
de formele organisatie en de samenwerking in de afdeling.
Een ander initiatief hebben
de Nederlandse gemeenten genomen. In aanloop naar de
gemeenteraadsverkiezingen van 2018 is er op initiatief van de gemeente
Rotterdam in samenwerking met de universiteit van Tilburg een onderzoek
ingesteld naar de gemeentelijke inzet om de opkomst bij
gemeenteraadsverkiezingen te bevorderen. 272 gemeenten hebben meegewerkt aan
het onderzoek.
Het opkomstpercentage vertoont al jaren
een dalende tendens. Misschien nog eens niet zo op het platteland, maar in de
grote steden begint het langzaam maar zeker dramatische vormen aan te nemen.
Volgens veel waarnemers zijn we niet ver af van een legitimatieprobleem voor de
lokale democratie. Het draagvlak voor het bestel wordt door deze dalende
opkomst bij verkiezingen dunner en dunner. De noodzakelijke verbinding tussen
inwoners en gemeenteraad komt onder druk te staan. Het onderzoek van Rotterdam
en de universiteit Tilburg, Verbetering op komst, houdt de Nederlandse
gemeenten een spiegel voor. Ook geeft het rapport een aantal aanbevelingen, die
de moeite van het bekijken meer dan waard zijn.
Recent onderzoek wijst
uit dat het zeer moeilijk is om extra kiezers naar de stembus te trekken. De
factoren die volgens deze onderzoeken desalniettemin het meest kansrijk zijn,
zijn: het sturen van brieven (inclusief een dank voor eerder uitgebrachte
stemmen en in een envelop met informatie over de datum van de verkiezingen), in
gesprek gaan met inwoners (bij voorkeur deur-aan-deur), een verkiezingsfestival,
het gebruik van een digitale stemhulp en het gebruiken van
herinneringsberichten om mensen te herinneren te gaan stemmen. In het algemeen
geldt dat persoonlijk contact en maatwerk boven onpersoonlijk contact en
massacommunicatie gaan en dat inwoners het beste via hun eigen sociale netwerk
bereikt kunnen worden.
Aan de slag dus!
Voor
reactie wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 0653627185
