De Sociale Staat van Nederland 2011
De Sociale Staat van Nederland 2011 is een verpletterend positief rapport. De zegeningen zijn bijna niet te tellen. Het gaat héél goed met Nederland: we zijn het rijkste land van Europa, bijna het gelukkigst van allemaal en op veel terreinen wordt de kloof tussen arm en rijk kleiner. Een paradijs aan de Noordzee. Zo zou je het kunnen noemen.
Nog wel, zegt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), dat elke twee jaar de sociale toestand van het land opneemt. Maar hoe lang nog? Op de omslag van het rapport over 2011 staan donkere wolken en wegwaaiende paraplu’s. De boodschap is duidelijk: er is zwaar weer op komst. Paul Schnabel schrijft in zijn voorwoord: het lijkt er op dat de directe gevolgen van de ongekende economische crisis nu pas een beetje zichtbaar worden. De effecten van de grote bezuinigingsoperatie van het kabinet-Rutte worden waarschijnlijk pas volgend jaar voelbaar. Maar tot nu toe gaat het geweldig met Nederland. Tien gouden jaren lijken te worden afgesloten.
Dit gevoel hebben de meeste Nederlanders. Zo goed als het was, zal het nooit meer worden. We moeten ons voorbereiden op een periode waarin de groei minder is, als er überhaupt nog sprake van groei is.
De feitelijke leefsituatie (huisvesting, gezondheid, sociale participatie, vrije tijd, bezit van duurzame consumptiegoederen, mobiliteit) is de afgelopen 10 jaar onafgebroken verbeterd, schrijft het SCP. En hoewel arm en rijk in inkomen niet dichter bij elkaar zijn gekomen, is voor de zwakkere Nederlanders de leefsituatie veel sterker verbeterd dan voor de rijkere en hoogopgeleide landgenoten. De criminaliteit lijkt te dalen. De lageropgeleiden zijn bezig met een inhaalslag in internetgebruik en sport. De politieke interesse en het vertrouwen in de politiek zijn relatief hoog.
Een op de tien Nederlanders heeft ernstig overgewicht, maar zelfs dat is erg laag in Europees perspectief. De levensverwachting is de afgelopen 10 jaar sterk gestegen, ook is het gemiddelde inkomen in Nederland nu het hoogste van Europa, op Luxemburg na. Maar, zo zegt het SCP, in dat land van banken en internationale instellingen zijn het vooral buitenlanders die veel verdienen.
De belangrijkste problemen waar Nederland mee geconfronteerd wordt liggen volgens het SCP in het onderwijs: te weinig scholen zijn echt prestatiegericht en te weinig leraren zijn voorbereid op de komst van probleemleerlingen in het reguliere onderwijs. De belangrijkste kloof in Nederland is de kloof tussen de laagopgeleiden en de hoogopgeleiden. Hun levensverwachting en gezondheid maakt het verschil uit: “ Laagopgeleiden sterven zeven jaar eerder. Dat is toch wel erg fors.”
