Rekenkamer
Het
heeft lang geduurd, maar binnenkort is het zover en krijgt Laarbeek weer een
Rekenkamercommissie. Een voorstel hiertoe komt binnenkort in de commissie. Met
de gezamenlijke Rekenkamercommissie van Gemert-Bakel en Laarbeek komt een einde
aan de lijdensweg die reeds enkele jaren geleden ingezet is. Er komt weer een
volwaardige commissie
De
Laarbeekse Rekenkamercommissie is een stille dood gestorven. Door gebrek aan
interesse, voorzitters die afhaakten en gebrek aan tot de verbeelding sprekende
onderzoeksonderwerpen. Er is nog geprobeerd om een gezamenlijke Rekenkamer van
de grond te kringen voor alle Peelgemeenten gezamenlijk. Deze poging heeft geen
resultaat opgeleverd en is uiteindelijk in
schoonheid gestorven. Daarop is weer het oude idee van een gezamenlijke
Rekenkamercommissie voor Gemert- Bakel en Laarbeek van stal gehaald.
Aanvankelijk was het enthousiasme voor een gezamenlijke Rekenkamer met name in
het Gemertse niet erg groot. Gemert worstelde immers met gigantische financiële
problemen en had wel iets anders aan
haar hoofd. Uiteindelijk is men eruit gekomen.
Landelijk
gaat het de Rekenkamers niet voor de wind. Volgens Binnenlands Bestuur zijn de jaarlijkse
budgetten voor de lokale rekenkamers in de afgelopen vijf jaar met 15 procent
gedaald. Ruim vijftig gemeenten brachten het budget met meer dan de helft
terug. Dat staat in een onderzoek dat Berenschot in opdracht van het ministerie
van Binnenlandse Zaken heeft verricht naar onder andere de budgetten van de
lokale rekenkamers (en rekenkamercommissies). Uit het onderzoek blijkt dat de
rekenkamers in ruim vier op de tien gemeenten minder te besteden hebben
vergeleken met 2011. Het totale budget is sindsdien afgenomen van 18 naar 15
miljoen euro. In iets meer dan de helft van de gemeenten zijn de budgetten in
die periode gelijk gebleven. Bij tien gemeenten zijn de budgetten gestegen.
De gemiddelde daling van de budgetten
is volgens de onderzoekers het meest fors van 2014 op 2015, juist op het moment
dat de totale begroting van de gemeenten als gevolg van de decentralisatie van
rijkstaken met miljarden euro’s is toegenomen. ‘De relatieve daling kan flink
oplopen’, aldus de onderzoekers. ‘Bij bijna een derde van de gemeenten met een
dalend budget van de rekenkamer is het budget sinds 2011 met meer dan 50
procent verlaagd.’
Het gemiddelde bedrag dat per inwoner
wordt uitgegeven aan de rekenkamer is net geen één euro: het bedrag daalde van
1,08 euro in 2012 naar 0,98 euro in 2015. Let wel, het gaat hier om gemiddelde
bedragen. In 7 gemeenten krijgen de lokale rekenkamers al sinds 2011 helemaal geen
cent meer. De onderzoekers stuitten daarnaast op 24 gemeenten met een inactieve,
slapende of zelfs helemaal geen rekenkamer. Dat komt verreweg het meest voor
bij gemeenten met minder dan 20.000 inwoners. Anders dan de wet voorschrijft,
wordt in die gemeenten de gemeenteraad dus helemaal niet door een rekenkamer
bijgestaan in hun controlerende rol.
In de meeste gevallen is de bezuiniging
op de rekenkamer een gevolg van de algemene bezuinigingen bij de gemeente. De
onderzoekers ontdekten wel een verband tussen de mate van tevredenheid over een
rekenkamer en de mate van bezuiniging op een rekenkamer. ‘Het lijkt erop dat
bij gemeenten met relatief minder tevreden raadsleden het budget meer onder
druk staat’, concluderen ze. In ruim 70 procent van de gemeenten is de raad
overigens tevreden tot erg tevreden over hun lokale rekenkamer.
Gaat
de nieuwe opzet van de Rekenkamercommissie in Gemert-Bakel en Laarbeek een succes worden? Ik betwijfel het. Het
schort bij raadsleden en colleges aan interesse voor het werk van een
Rekenkamer. Onderzoeken die Rekenkamers plegen te verrichten spreken niet tot
de verbeelding. Dit zou anders kunnen wordt als de Rekenkamer in de lacune
springt die zich steeds duidelijker openbaart. Ik denk hierbij aan de
voortschrijdende overdacht van gemeentelijke bevoegdheden aan allerlei
regionale samenwerkingsvormen, waar de raad nauwelijks controle op heeft. Laat
de Rekenkamer zich vooral bezig houden met het SRE, Peel 6.1. de ODZOB en de
overige samenwerkingsvormen. De Rekenkamer zou dan het voorwerk kunnen doen
voor de noodzakelijke democratische controle van de raad. Tot op heden staan de
raden sterk op achterstand. En dat niet snel veranderen, als men niet stevig
ingrijpt.
Voor
reactie wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 0653627185
