Integriteit 2
In het plan van aanpak “Integriteit verankerd ”worden een negental onderdelen benoemd waarop actie zal volgen. Op een viertal wil ik even ingaan.
1 Aanpassing
van richtlijnen omtrent aanbesteding van goederen, diensten en werken.
Deze inkop-
en aanbestedingsprocedures zijn vanuit integriteitsoogpunt kwetsbare
procedures. Deze zullen goed moeten worden vastgelegd. Maar ook nagevolgd
worden. We zien te vaak dat bij aanbesteding van de afgesproken regels wordt
afgeweken. Het is vaak verleidelijk om niet openbaar aan te besteden. Maar als
de regel is dat dit openbaar zal geschieden, moeten we er ons ook aan houden en
zijn afwijkingen uit den boze
2 De
aanwijzing van een bestuurlijk verantwoordelijke
Er liggen
plannen om de Gemeentewet op verschillende onderdelen te wijzigen. Een voorstel
is om de burgemeester aan te wijzen als portefeuillehouder integriteit.
Voorgesteld wordt dit bij de collegeonderhandelingen mee te nemen. Wel wordt de
burgemeester nu al bestuurlijk verantwoordelijk gemaakt voor de uitvoering van
het plan van aanpak. In november zal jaarlijks rekening en verantwoording
worden afgelegd.
3 De huidige
vertrouwenspersoon HCC wordt het
meldpunt voor integriteitkwesties. In het plan van aanpak staat dat er gewerkt
wordt aan een protocol voor het afhandelen van meldingen over
integriteitskwesties. Onze vraag is, wanneer is dit naar verwachting klaar?
4 Het
actualiseren van de gedragscode voor bestuurders.
In het plan
van aanpak staat dat de vigerende gedragscode die uit 2003 stamt,
geactualiseerd zal worden. Wij vragen ons af hoe dit gaat gebeuren. In het stuk
staat dat hierbij uitgegaan zal worden van de modelgedragscode. Er is landelijk
een nieuwe gedragscode voor decentrale bestuurders en politici in de maak. Op
deze code, opgesteld door het ministerie van binnenlandse zaken, IPO, VNG en de
Unie van Waterschappen, is veel kritiek. Kritiek die m.i. hout snijdt.
Integriteitsbeleid,
c.q. integriteitsbevordering vereist grote zorgvuldigheid. Het heeft immers
grote effecten op de betrouwbaarheid van de politiek, zoals de burger die
ervaart; bij problemen leidt het al snel tot commotie en brede aandacht in de
media. Dit is niet alleen het geval bij echte overtredingen, maar ook bij
schijnbare belangenverstrengeling. De code moet echter duidelijk rekening
houden met het wezen van het politieke bedrijf. Op dit punt richt zich dan ook
de felste kritiek op de nieuwe code. Zij heeft onvoldoende aandacht voor het
specifieke van het politieke handbedrijf. Zo staat in de code dat
volksvertegenwoordigers onpartijdig moeten zijn. Politici zijn dit per
definitie niet. Zij zijn lid van een partij met een eigen programma. Doel is om
dat te verwezenlijken. Daarvoor maken zij keuzes, politieke keuzes wel te
verstaan.
Ook staat in
de code: volksvertegenwoordigers dienen het algemeen belang. Ook hiermee kunnen
wij niet uit de voeten. Het partijbelang is voor volksvertegenwoordigers altijd
de belangrijkste invalshoek, van waaruit zij naar het algemeen belang kijken.
Wat voor de een het algemeen belang is, is dat voor een ander niet. Algemeen
belang is altijd partij-politiek gekleurd.
Ook staat er
in de nieuwe code dat informatie gedeeld moet worden en transparant moet zijn.
Dit is complete onzin! De aard van het politieke bedrijf brengt niet met zich
mee dat informatie gedeeld wordt. Een raadslid moet kunnen scoren. Hij zal nooit
verworven kennis uit handen geven en zich daarmee een scoringskans ontnemen. Zo
werkt het niet.
Ook vermeldt
de code dat belangenverstrengeling niet toegestaan is. Ook dit is onzin.
Volksvertegenwoordigers doen niets anders dan dit. Zij verstrengelen het
partijbelang, en het belang van specifieke achterbannen met het algemeen
belang. Dit betekent dat de beantwoording van de vraag wat een inbreuk op de
integriteit is, een hele lastige is. Er zijn natuurlijke duidelijke inbreuken
op de integriteit te benoemen, waarover geen enkele twijfel mogelijk is, maar
er is ook een heel groot grijs gebied. En dit maakt het verdraaid lastig.
Dit maant
tot voorzichtigheid bij de regelgeving. Dit laatste wilde ik even benadrukken.
Er zou m.i. een onderscheid gemaakt moeten worden tussen de gedragscode voor
bestuurders en volksvertegenwoordigers. Voor hen bestaat er behoefte aan een
eigen referentiekader.
Voor reactie mail naar wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 0653627185
