Openheid
Alles is openbaar, tenzij… Deze mantra klinkt
voortdurend. De praktijk is echter een stuk weerbarstiger. Voor het Tweede Kamerlid Mariko
Peters (GroenLinks) was dit aanleiding om met een initiatiefwetvoorstel te
komen.Burgers en journalisten moeten
makkelijker informatie van de overheid en overheidsafhankelijke instellingen
zoals ziekenhuizen kunnen krijgen. Die organisaties moeten meer informatie
publiceren en sneller reageren op verzoeken om openheid. Een speciale informatiecommissaris
moet de informatieverstrekking desnoods afdwingen.
Peters publiceerde haar wetsvoorstel deze week
op internet. Tot 29 juni zijn suggesties welkom. 'Ik wil gebruik maken van de wisdom of the crowd. Er
is ook een prijsvraag voor de schrijver van een wervende preambule, de
inleiding van de wetstekst', zegt Peters. Daarna stuurt ze het wetsvoorstel
voor advies naar de Raad van State en dan volgt parlementaire behandeling. Volgens
Peters voldoet de huidige Wob niet meer. 'Die wet dateert uit 1980, uit het
predigitale tijdperk. Sindsdien is de overheid enorm uitgebreid. Toen liep
Nederland internationaal min of meer voorop met bestuurlijke openheid, nu lopen
we hopeloos achter. Nederland voldoet zelfs niet meer aan internationale
verdragen.' Zo tekende de Volkskrant uit haar mond op. Haar initiatief is ook
een reactie op Donner die als minster van Binnenlandse Zaken vond dat burgers
te vaak ongerichte informatieverzoeken indienen. Hij meende ook dat de werking
van de wet beperkt moet zijn tot overheidsbesluiten en de bijbehorende
onderzoeken. De manier waarop besluiten tot stand zijn gekomen, mag in zijn
optiek geheim blijven.
Peters wil dat de overheid binnen twee weken moet beslissen of informatie al dan niet wordt verstrekt. 'Voor heel ingewikkelde vragen is er twee weken uitstel. Het aantal uitzonderingen op vrij te geven informatie wordt sterk beperkt. Als een instelling een informatieverzoek afwijst, kan de informatiecommissaris in actie komen. Die kan instellingen dwingen informatie openbaar te maken.' De commissaris is vooral bedoeld om een cultuuromslag af te dwingen. 'Instellingen denken nu vaak regentesk. In Engeland is tien jaar geleden ook de Wob vernieuwd en is zo'n commissaris ingesteld. In zijn eerste jaar haalde hij bijna wekelijks het nieuws met informatie die openbaar moest worden gemaakt. Nu werkt de Engelse overheid veel transparanter.'Ook de reikwijdte van de Wob wordt in het initiatiefwetsvoorstel sterk uitgebreid. Nu heeft de Wob vooral betrekking op de overheid. Peters wil dat de herziene Wob ook geldt voor verzelfstandigde overheidsbedrijven, geprivatiseerde nutsbedrijven zoals energiebedrijven en voor overheidsafhankelijke instellingen zoals verpleeg- en ziekenhuizen.
Peters wil dat de overheid binnen twee weken moet beslissen of informatie al dan niet wordt verstrekt. 'Voor heel ingewikkelde vragen is er twee weken uitstel. Het aantal uitzonderingen op vrij te geven informatie wordt sterk beperkt. Als een instelling een informatieverzoek afwijst, kan de informatiecommissaris in actie komen. Die kan instellingen dwingen informatie openbaar te maken.' De commissaris is vooral bedoeld om een cultuuromslag af te dwingen. 'Instellingen denken nu vaak regentesk. In Engeland is tien jaar geleden ook de Wob vernieuwd en is zo'n commissaris ingesteld. In zijn eerste jaar haalde hij bijna wekelijks het nieuws met informatie die openbaar moest worden gemaakt. Nu werkt de Engelse overheid veel transparanter.'Ook de reikwijdte van de Wob wordt in het initiatiefwetsvoorstel sterk uitgebreid. Nu heeft de Wob vooral betrekking op de overheid. Peters wil dat de herziene Wob ook geldt voor verzelfstandigde overheidsbedrijven, geprivatiseerde nutsbedrijven zoals energiebedrijven en voor overheidsafhankelijke instellingen zoals verpleeg- en ziekenhuizen.
Niet alleen landelijk staat de openheid onder druk. Het is
ook in Laarbeek het geval. Wij stoten maar al te vaak op B en W-besluiten die
als geheim worden bestempeld en waar we nooit iets meer van horen. Zelfs
presentaties van bureaus die aangezocht worden om het college en de raad te
gaan ondersteunen krijgen in Laarbeek het stempel vertrouwelijk. Dit is toch
van de gekke! De Raad mag wel het krediet voteren, maar mag er verder niets
over zeggen.
Het is lang geleden dat de broodjes in Laarbeek zo bruin
gebakken werden!
Voor reactie mail naar wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 0653627185
