Prinsjesdag
In de veelheid van berichten over en rond Prinsjesdag
vielen mij twee artikelen op. Ik las in
de Telegraaf een samenvatting van de Raad van State op de troonrede en in
Binnenlands Bestuur een artikel over een ideetje van prof. Elzinga over een andere opzet van de troonrede. Twee
zonder meer interessante artikelen.
De Raad van State, het hoogste adviesorgaan van het
kabinet, kijkt ieder jaar kritisch naar de plannen die de regering met Prinsjesdag presenteert. De
Raad van State constateert dat voor het eerst sinds jaren de zorgkosten niet
zijn gestegen , maar het is allerminst
zeker dat het prijskaartje de komende jaren gematigd blijft. Overheid,
verzekeraars en zorgaanbieders hebben de laatste jaren akkoorden gesloten om de
stijgende zorgkosten te beteugelen. Maar als we verder niets doen, zullen de
kosten verder gaan stijgen, van ruim 68 miljard in 2017 naar 82 miljard in
2021. Andere overheidsuitgaven zullen dan opnieuw in gevaar komen.
Ook is de Raad van State kritisch over de
hervormingsmoeheid van het kabinet. Donner is verbaasd over het feit dat er
geen vaart wordt gemaakt met de belastinghervorming, terwijl er juist een brede
consensus bestaat over het gegeven dat daar actie nodig.
Prof Elzinga maakt zich zorgen over de beeldvorming
van Prinsjesdag. Alles wekt de indruk dat de koning het regeringsbeleid
bepaald. Niets is minder waar.De gemiddelde burger op het verkeerde
been wordt gezet. De suggestie wordt gewekt en gevoed dat de koning op
enigerlei wijze te maken heeft met de plannen die worden gepresenteerd. Formeel
is dat ook zo. De Nederlandse regering wordt gevormd door de koning en de
ministers samen. Een grondregel van de Nederlandse democratie is echter ook dat
de koning onpartijdig is en geen politieke invloed uitoefent. Zou dat wel het
geval zijn, dan komt het Nederlandse koningschap meteen in de gevarenzone. De
politiek gaat er dus over en de koning heeft en mag geen politieke invloed
hebben. Maar dan moet die indruk ook niet worden gewekt. En dat is nou precies
wat op Prinsjesdag ieder jaar wel gebeurt.
Elzinga doet een interessante suggestie:
“ Hoe zou moeten worden
gecorrigeerd? Dat is betrekkelijk eenvoudig en de Grondwet hoeft er niet voor
te worden aangepast. In het nieuwe format leest de koning een algemeen deel van
de troonrede voor, waarin een oproep wordt gedaan om rechtsstaat, democratie en
het vaderland te dienen. Daarna krijgt de minister-president het woord om de
beleidsvoornemens van het kabinet te presenteren. Hoe simpel is het. Zo snel
mogelijk mee beginnen. Het gaat hier om een staatkundige vernieuwing die
werkelijk van betekenis is, want aanknopingspunt geeft voor het eerlijke
verhaal over het functioneren van de Nederlandse democratie. ”
Mooi voorstel van Elzinga,maar of het overgenomen wordt?
