Bestuurskrachtige gemeenten
Het thema
gemeentelijke herindeling is eigenlijk nooit van de agenda geweest. Je kunt
hooguit constateren dat het de laatste jaren wat naar de achtergrond is
verschoven. Helemaal weg is het nooit
geweest.
De laatste
tijd komt het thema weer meer op de
agenda. In Brabant doet de commissie Krachtig Bestuur een onderzoek naar de
bestuurskracht van de gemeente. Het eerste deelrapport dat de commissie heeft
uitgebracht is helder: de commissie pleit voor het noordoosten van de provincie
voor verschillende herindelingen. Hiermee is het thema in alle kracht
teruggeplaatst op de politieke agenda.
Op dit
moment onderzoekt de commissie de kracht van de gemeenten in Zuidoost Brabant.
Het is niet te verwachten dat de commissie hier andere conclusies zal trekken.
We zullen dus op onze hoede moeten zijn.
Ook
landelijk is het thema terug op de agenda. In VNG Magazine heeft André Krouwel hierover een column
geschreven nadat Alexander Pechtold in een eerder nummer al had gekozen voor
minder gemeenten. Ik wil u het stuk van Krouwel niet onthouden:
Column: Fusie-fetisjisme
GESCHREVEN OP DONDERDAG, 30 AUGUSTUS, 2012 - 10:03
André Krouwel, politicoloog aan de VU en wetenschappelijk directeur van Kieskompas
Volgens D66-Kamerlid Gerard Schouw kan de helft van de Nederlandse gemeenten
verdwijnen en blijven er maar een stuk of 200 over. Het
D66-verkiezingsprogramma stelt dat alleen grote en krachtige gemeenten het
groeiende aantal taken op het gebied van zorg, welzijn en sociale zekerheid,aankunnen.
D66 is te eenzijdig gericht op efficiency.
Ook de VVD wil ‘gemeentelijke fusies en samenwerking stimuleren’ en deinst er niet voor terug om van bovenaf fusies te initiëren. De PVV is al even visieloos in haar opvatting dat kleine gemeenten onvoldoende in staat zouden zijn het steeds groter wordende takenpakket uit te voeren.
Het CDA is voorzichtiger – veel van zijn kiezers wonen in kleine gemeenten – en stelt dat gemeenten zelf moeten besluiten tot herindeling, behalve als een fusie ‘de enige oplossing is’. Ondanks een leven lang christelijk onderwijs heb ik christen-democratisch taalgebruik nooit echt kunnen doorgronden, maar volgens mij zet dit de deur wagenwijd open voor gedwongen fusies.
Waarom zijn de rechtse partijen zo eenzijdig gericht op de dwangbuis van permanente schaalvergroting en gelijkgeschakelde taakuitbreiding van gemeenten? Weinig tot niets is in de programma’s te vinden over de meest voor de hand liggende (ook door de VNG bepleite) variatie in gemeentegrootte en takenpakket.
Meer ‘asymmetrie’ dus en niet alle gemeenten dezelfde format door de strot duwen. In het westen is het wellicht beter om krachtige gemeenten te hebben met veel sociale slagkracht om grootsteedse problemen op te lossen, maar geldt dat ook voor het oosten?
Ook de SP mankeert het aan visie. Net als de PVV ziet deze partij het referendum als beste middel om te bepalen welke gemeenten moeten fuseren. Deze populisten weten natuurlijk ook wel dat er dan niet één meer fuseert. Waarom dan niet gewoon een eerlijk pleidooi houden voor kleinschaligheid en daar ook bij zeggen wat de kosten zijn? Is zeker slecht voor de SCP-doorberekeningen?
De PvdA gaat een geheel andere kant op en pleit voor decentralisatie binnen (steeds) grotere gemeenten, dus meer stadsdelen en deelgemeenten. Gemeenten kunnen taken overdragen naar ‘centrumgemeenten’ waardoor zij een asymmetrisch takenpakket krijgen. Iets te ingewikkeld wellicht, maar origineler dan het fusie-fetisjisme van rechts en de populistische doodlopende weg van referenda.
Hopelijk heeft de minister van BZK in het volgende kabinet meer visie over wat er met gemeenten moet gebeuren. Maar die kunt u niet kiezen op 12 september. ”
Ook de VVD wil ‘gemeentelijke fusies en samenwerking stimuleren’ en deinst er niet voor terug om van bovenaf fusies te initiëren. De PVV is al even visieloos in haar opvatting dat kleine gemeenten onvoldoende in staat zouden zijn het steeds groter wordende takenpakket uit te voeren.
Het CDA is voorzichtiger – veel van zijn kiezers wonen in kleine gemeenten – en stelt dat gemeenten zelf moeten besluiten tot herindeling, behalve als een fusie ‘de enige oplossing is’. Ondanks een leven lang christelijk onderwijs heb ik christen-democratisch taalgebruik nooit echt kunnen doorgronden, maar volgens mij zet dit de deur wagenwijd open voor gedwongen fusies.
Waarom zijn de rechtse partijen zo eenzijdig gericht op de dwangbuis van permanente schaalvergroting en gelijkgeschakelde taakuitbreiding van gemeenten? Weinig tot niets is in de programma’s te vinden over de meest voor de hand liggende (ook door de VNG bepleite) variatie in gemeentegrootte en takenpakket.
Meer ‘asymmetrie’ dus en niet alle gemeenten dezelfde format door de strot duwen. In het westen is het wellicht beter om krachtige gemeenten te hebben met veel sociale slagkracht om grootsteedse problemen op te lossen, maar geldt dat ook voor het oosten?
Ook de SP mankeert het aan visie. Net als de PVV ziet deze partij het referendum als beste middel om te bepalen welke gemeenten moeten fuseren. Deze populisten weten natuurlijk ook wel dat er dan niet één meer fuseert. Waarom dan niet gewoon een eerlijk pleidooi houden voor kleinschaligheid en daar ook bij zeggen wat de kosten zijn? Is zeker slecht voor de SCP-doorberekeningen?
De PvdA gaat een geheel andere kant op en pleit voor decentralisatie binnen (steeds) grotere gemeenten, dus meer stadsdelen en deelgemeenten. Gemeenten kunnen taken overdragen naar ‘centrumgemeenten’ waardoor zij een asymmetrisch takenpakket krijgen. Iets te ingewikkeld wellicht, maar origineler dan het fusie-fetisjisme van rechts en de populistische doodlopende weg van referenda.
Hopelijk heeft de minister van BZK in het volgende kabinet meer visie over wat er met gemeenten moet gebeuren. Maar die kunt u niet kiezen op 12 september. ”
Ondanks de onnodige sneer naar het CDA denk ik
dat Krouwel het bij het juiste eind heeft. De ontwikkeling gaat ongetwijfeld in
de richting van nog meer herindelingen. Voor een gedeelte zijn de gemeenten
daar ook zelf schuld aan. Maar daarover een volgende meer.
Voor reactie mail naar wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 0653627185
