Een kleinere raad
Met de invoering van het dualisme in 2002 is de facto het
aantal raadsleden uitgebreid met het aantal raadsleden dat wethouder werd. Werd
een wethouder van buiten aangetrokken dan had dit geen effect voor de raad.
Grosso modo kun je dus zeggen dat door het dualisme het aantal raadsleden werd
uitgebreid. Gezien de nadruk op de drie functies van de raad - kaderstelling,
de volksvertegenwoordigende en de controlerende taak - was dit niet geheel
onlogisch.
Het kabinet Rutte heeft bij zijn aantreden sterk ingezet
op een kleinere overheid. In dit kader past een streven om ook gemeenteraden te
verkleinen. Het kabinet heeft daarom voorgesteld het aantal raadszetels met 25%
te verlagen. Minister Spies (CDA) van Binnenlandse Zaken hield tijdens de
Trendlezing Lokaal Bestuur van de VNG vorige maand vast aan de vermindering van
het aantal raadsleden en bestuurders. Dit voorjaar gaat ook een
wetsvoorstel voor verkleining van de Eerste en Tweede Kamer naar
respectievelijk 50 en 100 zetels naar de Tweede Kamer. Om deze wijziging van de
Grondwet mogelijk te maken, moet eerst een meerderheid in beide Kamers voor
stemmen. Daarna is in beide Kamers een tweederde meerderheid nodig. Dit
voorstel kan pas behandeld worden na nieuwe Tweede Kamerverkiezingen.
De VNG vindt de door het kabinet Rutte voorgestelde
vermindering van het aantal raadsleden (en wethouders) met 25 procent
‘onaanvaardbaar’, omdat de positie van de raad daarmee in gevaar zou komen. Uit
een artikel in Binnenlands Bestuur blijkt dat dit standpunt niet door iedereen
gedeeld wordt. Bestuurders zien meer in de vermindering van het aantal
raadsleden dan de officiële reactie van de VNG doet vermoeden. Zo ziet de
burgemeester van Alphen aan den Rijn en Bestuurder van het Jaar 2011, Bas
Eenhoorn (VVD), een verkleining met 25 procent van het aantal raadsleden wél
zitten. Hij zegt: ‘Het wordt nu alleen maar drukker. We vergaderen aan één stuk
door en de straat komen we niet meer op. De volksvertegenwoordigende rol van de
raad moet worden opgepoetst. Iedereen wil iets te doen hebben in een commissie
of een werkgroep, waardoor we nog meer in het gemeentehuis zitten. We houden
elkaar bezig met details, terwijl de raad zich juist zou moeten beperken.’
Anoniem zegt een burgemeester: ‘Kwaliteit van raadsleden en scherper
prioriteiten stellen; daar gaat het echt om.’
Gemeentesecretaris en bestuurslid van de Vereniging van
Gemeentesecretarissen Jan Fraanje in de Brabantse gemeente Boxtel vindt dat
vermindering van het aantal raadsleden versnippering tegengaat. ‘Het kan
eventueel ruimte bieden voor verruiming van de faciliteiten voor individuele
raadsleden’, aldus Fraanje. Het aantal wethouders kan ook naar beneden, zegt
hij, maar: ‘het aantal wethouders heeft niet alleen met werkdruk, maar vooral
met draagvlak te maken. In een eerdere bestuursperiode hebben we drie
wethouders gehad en dat ging goed; het bevordert de integraliteit van beleid.’
Net als burgemeester Eenhoorn vindt de gemeentesecretaris
van Boxtel wél dat Den Haag het goede voorbeeld moet geven door het aantal
parlementariërs te verminderen. ‘Dat past bij een compacte overheid met
krimpende ambtelijke organisaties.’
Eigenlijk ben ik wel eens met de stelling dat een
verkleining van de raad best mogelijk is. We moeten niet verkrampt vasthouden
aan een enigszins toevallige uitbreiding in 2002. Kernvraag moet zijn: houdt de
raad in een wat gereduceerde omvang met bestuur op hoofdlijnen voldoende grip
op het bestuur? Ik beantwoord deze vraag instemmend. Kern is hierbij wel dat de
raad inderdaad op hoofdlijnen bestuurt en het college de nodige ruimte geeft.
Als echter details in de weg zitten, is elke raad te klein Voor reactie mail naar wphvanosch@onsbrabantnet.nl
of bel 0653627185
