Dualisme
Tien jaar geleden is het dualisme ingevoerd. In een eerdere weblog heb ik al eens stil gestaan bij dit jubileum. Ik schreef toen dat er in de media vrij weinig aandacht aan werd besteed. In wezen is dat ook zo. Ik was dan ook eergisteren blij verrast toen ik zag dat met name www.delokalerekenkamer.nl er wel uitvoerig bij stil stond. Op zich is dit niet zo vreemd: de rekenkamer en de griffier zijn immers de niet minst belangrijke vernieuwingen die met de komst van het dualisme in 2002 zijn ingevoerd.
In De lokale Rekenkamer werd aan dacht besteed aan een congres over het dualisme op 7 maart j.l. in Utrecht. Het congres was georganiseerd door het Bureau Necker van Naem .Het werd hoofdzakelijk bezocht door raadsgriffiers. Dit is natuurlijk niet zo vreemd.
De raadsgriffier van Almere, Jan Dirk Pruim, die ook medewerker van Necker is, schreef op bovengenoemde site over dit congres.Het is een interessant stuk. Pruim oordeelt positief over het dualisme. Zo schrijft hij:
“Dualisme heeft sterkere raden opgeleverd, die meer zelfverzekerd opereren en meer onderwerpen zelf agenderen. Bijna in één adem door klinkt het signaal dat colleges de raden nog onvoldoende helpen om in positie te komen/zijn. Niet mag worden vergeten dat ‘het merendeel van de taken is ondergebracht bij het college'. "Een gemeenteraad gaat niet meer over zoveel zaken", zo wordt opgemerkt. Dat is vooral een uitvloeisel van rijksbeleid en betekent niet dat raden het slecht doen. Dualisering is natuurlijk meer een structuurwijziging, die echter wel andere ontwikkelingen mogelijk heeft gemaakt. Invoering is dus best vruchtbaar geweest.”
Na de benoeming van wat hij de kleine successen van het dualisme noemt,kijkt hij vooruit:
Het blijft belangrijk te zoeken naar kleine stappen voorwaarts en niet te rekenen op een grote ‘big bang'. Dat laatste past immers eerder bij revoluties dan bij transities. Feit is wel dat de samenleving om richting vraagt: waar gaan we heen? Dan is het goed ons te realiseren dat de rol van de gemeente is gewijzigd: zij is niet meer de grote centrale speler in de samenleving. Dat komt mede doordat de private sector veel kracht heeft, terwijl tegelijkertijd de publieke sector anders is georganiseerd. Dit houdt in dat veel publieke taken op afstand zijn gezet (bijvoorbeeld onderwijs, volkshuisvesting, welzijn, et cetera), waardoor er in veel gemeenten meer toezichthouders en commissarissen zijn voor toezicht op publieke taken, dan gekozen vertegenwoordigers.
De verwachting is dat de particuliere sector de komende decennia in kracht zal winnen: enerzijds vanuit de overheid door een appèl te doen op burgerschap vanwege de financiën, anderzijds vanuit de burger zelf omdat hij mondiger is. Hoewel hij zich vaak ook machtelozer voelt. De verwachting is dat dit leidt tot een kentering: na de eeuw van het denken en de eeuw van de rede nu de eeuw van de filosofie? Nu overheerst in elk geval (nog) de emotie.
De verwachting is dat de particuliere sector de komende decennia in kracht zal winnen: enerzijds vanuit de overheid door een appèl te doen op burgerschap vanwege de financiën, anderzijds vanuit de burger zelf omdat hij mondiger is. Hoewel hij zich vaak ook machtelozer voelt. De verwachting is dat dit leidt tot een kentering: na de eeuw van het denken en de eeuw van de rede nu de eeuw van de filosofie? Nu overheerst in elk geval (nog) de emotie.
In die context is het belangrijk ons te realiseren dat er een andere balans tussen publieke en private en particuliere sector nodig is. Daar zal de kans en de uitdaging van de lokale politiek komen te liggen. Ziet de politiek kans om weer centraal in de samenleving gepositioneerd te zijn, als broed- en verantwoordingsplaats? Om dat te bereiken zal de lokale politiek gaan verschuiven van besluitmachine voor het college, naar beslisplaats van de gemeente/stad; van controleur van het college naar toezichtplatform van de gemeente/ stad, en van debatmachine in het gemeentehuis naar zingevingsplatform in de gemeente/stad. Voorwaar geen eenvoudige, en vooral wel ingrijpende bewegingen.
Ik denk dat Pruim gelijk heeft. Dit beeld zullen we moeten invullen en zo de gemeentepolitiek revitaliseren. Voorwaar een hele opgave. Welke Laarbeekse partijen nemen de handschoen op en durven de omslag van debatmachine naar zingevingsplatform te maken? De burgemeester kondigde onlangs dat hij zou komen met een nieuw initiatief voor burgerparticipatie. We zijn benieuwd.
Voor reactie mail naar wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 0653627185
