Toekomstvisie
Heel veel gemeenten beschikken over eenToekomstvisie. Vaak met een doorkijk naar 2020. Een aantal gemeentelijke toekomstvisies kijkt verder soms wel tot 2050. Laarbeek beperkt zich tot 2020. Gemeente willen innovatief zijn. Dat lukt niet altijd even goed. Het innovatieve karakter van een gemeente is af te leiden van de wijze waarop in de toekomstvisie beschreven wordt hoe zij zich voorstellen de regie gestalte te geven.
Het geld is op, en dus moet het roer om bij de gemeente. Martin Sommer ziet het in Volkskrant met argusogen aan: bestuurlijke decentralisatie draait volgens hem uit op postmoderne ambtenarij en willekeur. 'Nu hebben we de verfoeide indicaties. Straks komt die ene ambtenaar bij wie je maar moet afwachten hoe zijn pet staat.'
Voorzitster Annemarie Jorritsma zei op het congres dat alles anders wordt in de gemeenten. 'Oud en vertrouwd bestaat straks niet meer.' Gemeenten gaan de langdurige zorg overnemen, de jeugdzorg en wat in jargon de onderkant van de arbeidsmarkt heet: Wajong en de sociale werkplaatsen. Een enorme klus, en dat voor eenderde minder geld dan het nu kost. Maar dit is Nederland en dus kan het niet zonder de zaak radicaal ondersteboven te gooien. In het China van Mao hadden ze de vier moderniseringen, hier bij de VNG gaat het om niet minder dan de 'drie decentralisaties'.
Over vijf jaar herken je volgens Jorritsma je eigen gemeente niet meer. Ambtenaren werken misschien niet eens meer op het stadhuis. Je komt ze tegen op straat, in een bedrijf of bij een stichting. Men spreekt van de kanteling, horizontalisering hoorde ik, of ook wel burgerkracht. Het komt erop neer dat u zichzelf gaat besturen. Het geld is op en er wordt een theorie bij bedacht. Jorritsma had het in haar speech over 'zeventien miljoen ambtenaren', en over 'een avontuur'. Daar werd ik knap zenuwachtig van schrijft Martin Sommer .Avonturen van de Nederlandse overheid, die willen nog wel eens eindigen in een parlementaire enquête.
Het idee is dat u zo veel mogelijk zelf gaat doen. Burgerkracht immers. Dat klinkt redelijk maar is het niet. Nu hebben we de verfoeide indicaties. Straks komt die ene ambtenaar bij wie je maar moet afwachten hoe zijn pet staat. De maatstaf is weg. Niet alleen betekent dat rechtsongelijkheid, die rechtsongelijkheid wordt ook nog eens toegejuicht. Zes weken geleden pleitte minister Plasterk nog geharnast voor de eenheidsworst van honderdduizend-plus gemeenten. Op het VNG-congres onderstreepte Plasterk dat iemand in Oost-Groningen heel andere wensen heeft dan iemand in Amsterdam.
De burger moet het zelf uitmaken, is de ideologie. Het klinkt even schitterend als vals. Die sturende burger zijn eigen burgemeester laten kiezen, is in Nederland nog altijd een participatiebrug te ver. Herman Tjeenk Willink, voormalig vicevoorzitter van de Raad van State, waarschuwde steeds opnieuw dat het Nederlandse idee van burgerschap zwak ontwikkeld is. We hebben een overheid en verder is het aanrommelen. Dat mag je wel zeggen. Als overheidsvoorzieningen afhangen van de omgeving is de rechtspraktijk willekeur. Vroeger bepaalde de pastoor of je in aanmerking kwam voor de bedeling. Zo direct is het een postmoderne ambtenaar.
Het lijkt allemaal sprekend op het nieuwe leren. Ook toen moest er worden bezuinigd en ontbrak het aan een helder idee, namelijk van wat onderwijs eigenlijk behelst. Kennis was immers contextgebonden. De oplossing was dezelfde als nu. Het onderwijs kwam uit de leerlingen zelf, zoals het bestuur nu uit de burger opwelt. 'Zeventien miljoen ambtenaren.' De rest laat zich voorspellen. Eerst gaan de adviesbureaus uit de Zwolse voorhal veel geld verdienen. Daarna valt het tegen met het burger-zelfbestuur. Vervolgens weten de ambtenaren niet wat ze moeten. Het zal eindigen in verwarring, chaos en heimwee.
Niet de burger in Nederland is in de war, maar het openbaar bestuur, concludeert Sommer Is dit terecht?
Voor reactie mail naar wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 0653627185
Donderdag
De VNG
Innovatiekracht stond hoog op de agenda van het VNG-congres, maar spoort dat met een VNG-congres dat meer heeft van een naar binnen gekeerde – Vaticaans Concilie-achtige - traditie, strikt voorbehouden aan bestuurders en politici? Deze vraag werd gesteld op Gemeente.nu .Innovatie komt immers van buiten. Kunnen we innovatie verwachten van deskundig beïnvloedende sponsors die belang hebben bij behoud van het bestaande?
Ik las dit op Gemeente.nu. Evenals het volgende:
" Regisseren is een innovatie op basis van een totaal nieuw paradigma. Een visie en aanpak gebaseerd op een grondige maatschappelijke analyse. Gebeurt er dan niks? Jawel, gemeenten hebben tegenwoordig al regelmatig een toekomstvisie. Een document waarin staat hoe ze er uit wil gaan zien in pakweg 2020 of nog verder weg. Het basisdocument dat de richting aangeeft waarheen de gemeente zich begeeft en onontbeerlijk is om duidelijk te sturen en beslissen. Om te gaan regisseren dus!
De praktijk blijkt andere koek als de jaarlijkse begroting uit een optelsom van dingen bestaat waar de gezamenlijke politieke partijen mee willen scoren. De relatie met de eerder met veel bombarie vastgestelde toekomstvisie is zoek.
De reden is dat veel politici en bestuurders gevangen zijn in hun eigen traditionele “command and control”-denken. Opvallend is dat deze beoordeling van het heden door maatstaven van ruim 100 jaar geleden veel minder geldt voor het ambtenarenbedrijf. Steeds meer ambtenaren voelen dat er radicaal iets moet gebeuren om terug te kunnen keren in de samenleving. Toch is de traditionele tegenkracht zo sterk dat in een wereld die verandert met de snelheid van een tgv-trein de gemeente verandert met de gang van de postkoets. Zo gaan we het niet redden.
Een regisserende gemeente weet dat de kennis niet langer in de gemeente zit. Ze kan niet anders dan gebruik maken van de gigantische kennis die vandaag de dag in een samenleving zit. Denk aan de vele kennisinstituten en de wereldwijde toegang tot universitaire kennis. En laten we niet vergeten dat de gewone bewoners van de gemeente in meer dan 40% van de gevallen een HBO of academische opleiding hebben. Mensen die je geen knollen voor citroenen kan verkopen.
Door regisseren kunnen gemeenten er weer toe doen. Door regisseren wordt de democratie versterkt. Door regisseren wordt de dynamiek van de samenleving aangejaagd. Dat betekent werk maken van het bouwen van een radicaal ander overheidsbedrijf. Een overheidsbedrijf waar duidelijk wordt gestuurd op een met de samenleving opgestelde toekomst. Waar gemeenteraadsleden beseffen dat ze dienstbaar zijn aan hun bewoners waarmee deze visies worden opgesteld. Collegeleden die stoppen met doelen te verwarren met resultaten. En bovenal leidinggevenden, beleidsadviseurs en opdrachtgevers die weten welke resultaten leiden tot toegevoegde waarde voor inwoners."
Voor reactie mail naar wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 0653627185
http://www.gemeente.nu/Bestuurszaken/Opinie/2013/6/Verkiezingen-Eerst-de-kerntakendiscussie-1272220W/?cmpid=NLC|gemeente.nu|2013-06-03|[ERROR:%20Expression%20titel%20is%20undefined%20on%20line%205,%20column%20108%20in%20article.]
