Vervolg overweging
Dat
werk en arbeid je gelukkig maakt, is een opvatting die een breuk met het
verleden inhoudt. Iedereen herinnert zich ongetwijfeld nog de onheilspellende
woorden uit het Scheppingsverhaal. Een toornige God verbande Adam en Eva uit
het aartsparadijs na het eten van de appel uit de boom van goed en kwaad. Aan
het zorgeloze leven in de Hof van Eden kwam een abrupt einde;voortaan zou de
mensheid in het zweet zijns aanschijns zich van het nodige moeten voorzien.
Arbeid was een zware straf voor een groot vergrijp.
En
geploeterd hebben wij sindsdien om aan de kost te komen. Tot diep in de 20e
eeuw heeft dit geduurd. Eind 60 /begin 70 is hier in de westerse wereld voor
velen een kentering in gekomen. Door de snelle technische ontwikkeling kon de
arbeidsduur verkort worden; een moment dachten we zelfs dat arbeid dor de
mechanisatie ons uit handen genomen zou worden. De filosofie van de vrije tijd werd geboren; de
ontplooiing van de mens leek nabij.
Met
de economische crisis kwam er een omslag in het denken. De grenzen van de
betaalbaarheid van het systeem kwamen in zicht. Gelijktijdig hiermee veranderde
het denken over arbeid. Men ging er de zin weer van inzien. Arbeid kreeg er een
nieuwe dimensie bij: arbeid was niet alleen nodig voor het levensonderhoud, het
bevorderde ook de ontplooiing van de mens en zou hem bovendien in staat stellen
zijn sociale contacten te behouden. Met arbeid was je iemand!
Bovendien
bleek dat door de toenemende mechanisatie en rationalisatie van het
arbeidsproces de vraag naar werknemers afnam. Hierdoor steeg de
werkloosheid,werd laaggeschoold werk steeds minder betaald en nam de
ongelijkheid toe. Deze ommekeer voltrok zich juist op het moment dat in de
westerse wereld de daling van de bevolking zich begon in te zetten en er minder
arbeidskrachten beschikbaar waren. Gevolg van dit alles was een hernieuwde
herwaardering van arbeid. Het is een oude economische wet: iets wat schaars is,
wordt duurder en hoger gewaardeerd.
In dit opzicht pas de herwaardering van
werken en arbeid perfect in het retro denken van deze tijd. Willem Schinkel
schreef terecht in zijn jongste boek, de
nieuwe democratie, dat met het verdwijnen van de verzorgingsstaat de prikkel
tot arbeid opgeld maakte.
Voor reactie mail naar wphvanosch@onsbrabantnet.nl of bel 0653627185
